Ο πρύτανης γνωρίζει και από μάσκες και από μασκαράδες

Γράφει: Θανάσης Γκότοβος

Τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή κ. Θεοδόση Πελεγρίνη, τον γνωρίζω από τη συμμετοχή του ως μέλος εκλεκτορικών σωμάτων στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Μου έκανε πάντοτε εντύπωση το γεγονός ότι δεν επιθυμούσε να τον αποκαλούμε «κ. πρύτανη» στις συνεδρίες αυτές, αλλά με το όνομά του, καθώς δεν συμμετείχε σ’ αυτές με την ιδιότητα του πρύτανη, αλλά του εκλέκτορα. Δεν είναι και τόσο συνηθισμένο πρύτανης να δυσανασχετεί με την προσαγόρευση «κ. πρύτανη».

Η λεπτομέρεια αυτή δεν είναι χωρίς σημασία. Ο πρύτανης του αρχαιότερου Πανεπιστημίου της Ελλάδας δεν είναι άνθρωπος που πιστοποιεί την αξία του μέσω των τίτλων. Διακονεί την επιστήμη της Φιλοσοφίας, και έτσι γνωρίζει από κοινωνικές κατασκευές και κατασκευασμένες ταυτότητες. Είναι ταυτόχρονα και άνθρωπος του θεάτρου, και έτσι γνωρίζει από μάσκες και μασκαράδες.
Γιατί ακούω και διαβάζω πολλά πικρόχολα και φθονερά σχόλια, εν πολλοίς ανεξήγητα, για την τελευταία του ιδιότητα. Το ότι κάποιος ασχολείται και με το θέατρο, ανήκει στα υπέρ, και όχι στα κατά.
Χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς επ’ αυτού;
Αν ήταν ζωγράφος, τραγουδιστής ή οργανοπαίκτης θα ήταν κι αυτό αρνητικό; Μόνο το να παίζει κανείς στο χρηματιστήριο αποτελεί, πλέον, δείκτη «κανονικής» ταυτότητας;
Ο πρύτανης του ΕΚΠΑ πρέπει να κριθεί γι αυτό που του ανέθεσε η Πολιτεία να πράξει: να είναι πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εκλεγεί γι αυτό, υπάρχουν κανόνες για το πώς οφείλει να ενεργεί ένας πρύτανης, υπάρχει η συμπεριφορά του κ. Πελεγρίνη, και υπάρχει η σύγκριση. Δεν είμαι αρμόδιος να αξιολογήσω την πραγμάτωση του ρόλου του πρύτανη εκ μέρους του κ. Πελεγρίνη. Υπάρχουν αρμοδιότεροι να αποφανθούν. Το διαπίστωσε ομόφωνα η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η οποία δεν θεωρεί ότι ο πρύτανης παρέβη το καθήκον του. Θα αμφισβητήσουμε και τη Σύγκλητο; Εν ονόματι τίνος;
Έχουμε καταλάβει σε τι επικίνδυνο δρόμο βαδίζουμε, όταν αρχίζουμε να αμφισβητούμε κάθε απόφαση θεσμικού οργάνου στον ακαδημαϊκό χώρο, επειδή αυτή απλώς δεν είναι συμβατή με τις απόψεις μας;
Δεν μας αρέσει ο πρύτανης, διότι δεν καλεί την αστυνομία να διασφαλίσει την εφαρμογή της νομιμότητας στο Πανεπιστήμιο και να συλλάβει τους απεργούς και τους καταληψίες. Μόνο ο πρύτανης γνωρίζει ότι δεν λειτουργούν οι υπηρεσίες της διοίκησης και δεν γίνονται μαθήματα στο ΕΚΠΑ; Ο υπουργός δεν το βλέπει;
Η Δικαιοσύνη δεν το έχει μάθει; Χρειάζεται εντολή του κ. Πελεγρίνη για την επέμβαση της αστυνομίας και την επιβολή του νόμου;
Πριν από το νόμο Διαμαντοπούλου, χρειαζόταν. Τώρα, όχι πια. Το άσυλο δεν υφίσταται ως διάταξη νόμου. Η κατασταλτική αρχή μπορεί να παρέμβει όταν τελούνται αυτόφωρα αδικήματα.
Χρειάζεται, λοιπόν, κάποιος που θα την καλέσει. Μόνο που ο υπουργός Παιδείας δεν επιθυμεί, φαντάζομαι, να έχει εκείνος την πρωτοβουλία. Θα ήταν πολύ βολικό αν μπορούσε να μεταφερθεί η ευθύνη στον κ. Πελεγρίνη, ώστε ο ίδιος να μπορεί, αν κάτι πάει πολύ στραβά, να ασκήσει κριτική στην «αψυχολόγητη» ενέργεια του κ. πρύτανη με την οποία, βεβαίως, εκείνος δεν συμφωνούσε.
Από τη μια το υπουργείο δημιουργεί τη δυσλειτουργία του Πανεπιστημίου με τις απομακρύνσεις ενός μεγάλου αριθμού μελών του διοικητικού προσωπικού, από την άλλη επιθυμεί την ομαλή λειτουργία του ίδιου πανεπιστημίου με την καταστολή των αντιδράσεων που προκαλεί η απόφασή του. Θέλει έναν πρύτανη που ευθυγραμμίζεται και εφαρμόζει με ζήλο μια άκρως αρνητική εκπαιδευτική πολιτική.
Δεν τον έχει, και γι αυτό παραπέμπει τον κ. Πελεγρίνη στο Πειθαρχικό Συμβούλιο για παράβαση καθήκοντος.
Ο άσος στο μανίκι του υπουργού: η νομιμότητα. Είναι το τελευταίο όπλο ενός κόσμου που μάλλον αποχαιρετά σιγά-σιγά την πολιτική σκηνή. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, ο υπουργός να ζητήσει αύριο και νέο διάλογο για να επιλυθούν τα προβλήματα του Πανεπιστημίου, αφού πρώτα έχει υπογράψει όσα έχει αποφασίσει, δηλαδή τα αντικείμενα του διαλόγου. Πρόκειται για το νέο ήθος της εξουσίας: πρώτα αποφασίζουμε να «μεταρρυθμίσουμε» την Παιδεία, και μετά καλούμε τους λειτουργούς της για διάλογο προκειμένου να βρεθεί τρόπος να αντέξουν την κατεδάφιση χωρίς μεγάλη φασαρία, χωρίς «λαϊκιστική υστερία». Το επιχείρημα: «Δυστυχώς, δεν μπορούμε να αντέξουμε το οικονομικό βάρος της Χ κατηγορίας εργαζομένων. Έχουμε δεσμευτεί για περικοπές προσωπικού και πόρων».
Και αυτά λέγονται την ίδια στιγμή που στο χώρο της Παιδείας γίνεται πάρτι με υπερτιμολογήσεις υπηρεσιών και προϊόντων –δικαιώνοντας κάποιους που το 2009 έλεγαν ότι λεφτά υπάρχουν- καθώς και με τη διατήρηση εκπαιδευτικών δομών που συνδέονται με εύνοια προς «ημετέρους».
Είναι αναμενόμενο, τότε, οι διαχειριστές αυτού του κοινωνικού εμφυλίου να ζητούν από τους εκπροσώπους των θεσμών να συμπεριφέρονται «λογικά»: να μη φέρουν προσκόμματα στη διεκπεραίωσή του, έτσι όπως αυτή έχει σχεδιαστεί από ψηλά.
Σε κανένα από τα οκτώ Πανεπιστήμια, στα οποία έχει εφαρμοστεί το μέτρο της διαθεσιμότητας, δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή ομαλές συνθήκες λειτουργίας. Θα παραπεμφθούν όλοι οι πρυτάνεις στο Πειθαρχικό Συμβούλιο για παράβαση καθήκοντος; Μπορεί ο κ. Πελεγρίνης να παίζει στο θέατρο, αλλά άλλοι είναι αυτοί που παίζουν θέατρο. Διότι πρώτα προκαλούν τη δυσλειτουργία του Πανεπιστημίου, και μετά αγωνίζονται για τη μετάθεση της ευθύνης σε άλλους.
Γι αυτούς, το ζήτημα δεν είναι η καλή λειτουργία της Παιδείας, ούτε τα καλά εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Αλλά το ποιος θα θεωρηθεί υπεύθυνος για την απουσία και του ενός, και του άλλου. Τους νοιάζει σε ποιον θα χρεωθεί η κατάρρευση, και όχι η ίδια η κατάρρευση.
Ο κ. Θεοδόσης Πελεγρίνης έχει παραπεμφθεί στο Πειθαρχικό Συμβούλιο με απόφαση του υπουργού της Παιδείας. Ας περιμένουμε την απόφαση του οργάνου. Η απόφαση για την παραπομπή μπορεί να είναι σύννομη, αλλά δεν έχει ούτε πολιτική, ούτε ακαδημαϊκή νομιμοποίηση. Ακόμα χειρότερα: ο πρύτανης παραπέμπεται για παράβαση καθήκοντος, όπου το καθήκον γίνεται αντιληπτό ως συμβολή στην εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής, ακόμη και μέσω της κατασταλτικής βίας εναντίον της διαμαρτυρίας που προκαλούν τα κυβερνητικά μέτρα.
Ωραία παράβαση καθήκοντος, ομολογουμένως, βρήκε ο κ. υπουργός της Παιδείας για να παραπέμψει πρύτανη.
Σαν να μην έφτανε η ήδη ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα στα ελληνικά Πανεπιστήμια, που θεωρήθηκαν από την κυβέρνηση ως ένας από τους εύκολους στόχους επιθετικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Αυτά, πάνω στα οποία οι ίδιοι παράγοντες που τώρα επιθυμούν να τα «μεταρρυθμίσουν», ασελγούσαν ασύστολα μέσω των κομματικών απολήξεων, παρεμβάσεων και διαπλοκών.
Τα ίδια πρόσωπα έγιναν, εν μιά νυκτί, από δημιουργοί και συντονιστές πελατειακών δικτύων, κήνσορες και εκκαθαριστές.
Τα έχουμε δει άραγε όλα, ή μήπως θα δούμε ακόμη πιο ενδιαφέροντα σενάρια σ’ αυτόν τον τόπο; Γιατί όλα έχουν και κάποιο όριο.