Οι άνθρωποι δεν είναι σύμβολα

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Είναι κοινός τόπος πως στο σωφρονιστικό μας σύστημα οι ασθένειες του ελληνικού Δημοσίου εκδηλώνονται στην πιο βίαιη μορφή τους. Η αδιαφορία της διοίκησης απέναντι στον πολίτη, και χρησιμοποιώ τη λέξη «αδιαφορία» για να μην πω «έχθρα» ή «μίσος», όταν αυτός ο πολίτης είναι εντελώς ανίσχυρος, όπως είναι ο κρατούμενος, εμφανίζεται στην πιο ακραία της μορφή αφού συνοδεύεται και από την ηθική του απαξίωση. Η διαβεβαίωση της πολιτείας ότι το σωφρονιστικό σύστημα λειτουργεί για να σωφρονίζει και όχι για να τιμωρεί ακούγεται εξίσου πειστική με τη διαβεβαίωση ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά μας βιομηχανία. Οι φυλακές της χώρας λειτουργούν ως ανθρώπινες χωματερές, όπου επιβιώνουν μόνον όσοι έχουν «τον τρόπο τους», κατά το κοινώς λεγόμενο. Τις προάλλες, κάποιοι εργαζόμενοι στο δημόσιο ψυχιατρείο κατήγγειλαν τη νοσηλευόμενη εκεί Βίκυ Σταμάτη πως τους απειλεί με μηνύσεις, λες και πρώτη φορά έρχονται σε επαφή με την οξύτητα με την οποία αντιδρούν ενίοτε όσοι νοσηλεύονται στο ψυχιατρείο. Κι αν τους δάγκωνε, τι θα έκαναν; Θα την έστελναν στο λυσσιατρείο; Συμπεριφορά η οποία αποδεικνύει για μία ακόμη φορά πως η χώρα μας έχει πολύ δρόμο να διανύσει για να αφομοιώσει στοιχειώδεις κατακτήσεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού, τον οποίον επαίρεται πως η ίδια έχει ιδρύσει.
Η υπόθεση του Νίκου Ρωμανού αποκαλύπτει μιαν ακόμη τερατώδη πτυχή του σωφρονιστικού μας συστήματος. Καταδικασμένος σε κάθειρξη δεκαέξι ετών στα 21 του χρόνια για ένοπλη ληστεία, υπόδικος για μερικά ακόμη αδικήματα, πέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις των ΤΕΙ, στη διοίκηση επιχειρήσεων, πλην όμως αν και πέτυχε δεν του επιτρέπεται να παρακολουθήσει τα μαθήματά του. Υποθέτω δεν είναι ο μόνος. Υποθέτω ότι και άλλοι κρατούμενοι στην ηλικία του, ή και μεγαλύτεροι ακόμη, θα ήθελαν να σπουδάσουν αν και βρίσκονται στη φυλακή. Πλην όμως, το υπουργείο Δικαιοσύνης, όπως και το υπουργείο Παιδείας, βρίσκονται μπροστά σε μια άγνωστη ήπειρο, σε ένα θέμα που δεν τους είχε περάσει από το μυαλό ότι μπορεί να υπάρχει, σε κάτι απίθανο, σαν να τους έλεγαν ξαφνικά πως πρέπει να οργανώσουν εκπαιδευτική αποστολή στον Αρη με διαστημόπλοιο ελληνικής κατασκευής. Και αναρωτιέσαι ο αφελής για ποιον λόγο υπάρχει το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και πώς είναι δυνατόν να σπουδάζουν σ’ αυτό φοιτητές εξ αποστάσεως ή εργαζόμενοι ως τραυματιοφορείς και να μην μπορεί να σπουδάσει ένας κρατούμενος στις φυλακές; Γιατί δεν έχει υπάρξει μέριμνα να εισάγονται με ποσόστωση οι κρατούμενοι που επιθυμούν, όπως διάφορες άλλες κατηγορίες, στην ανώτατη εκπαίδευση; Σημειωτέον ότι, εξ όσων γνωρίζω, το επίπεδο σπουδών στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο είναι υψηλό και πολλοί άξιοι καθηγητές διδάσκουν μέσω Διαδικτύου. Και τα αρμόδια υπουργεία δεν έκαναν τίποτε γι’ αυτό όχι γιατί πρόκειται για καμιά φοβερή ανακάλυψη. Πολύ απλά γιατί αδιαφορούν. Γιατί δεν το κάνουν σήμερα, αφού δεν το έχουν κάνει από χθες;
Δυστυχώς, από ό,τι φαίνεται, ο Νίκος Ρωμανός είναι αποφασισμένος να συνεχίσει την απεργία πείνας μέχρι τέλους και δεν τον βοηθούν ούτε οι φίλοι του για να μεταπεισθεί ούτε καν, φοβούμαι, οι γονείς του. Γύρω του έχει στηθεί ο γνωστός χορός της κοινωνικής ευαισθησίας και του εμπορίου της «καρδιάς» που τον παροτρύνει, εκ του ασφαλούς εννοείται, να φτάσει στα άκρα. Ολοι αυτοί τον έχουν κάνει να πιστεύει πως αν δεχθεί να διακόψει την απεργία πείνας για να σώσει τη ζωή του, θα υποστείλει το λάβαρο ενός αγώνα στον οποίον του έχουν αναθέσει τον ρόλο του συμβόλου. Μόνο που οι άνθρωποι δεν είναι σύμβολα, και η ανθρώπινη ζωή είναι πολυτιμότερη από οποιονδήποτε συμβολισμό θέλουν να της φορτώσουν οι προνομιούχοι σχολιαστές της. Η οργή του Νίκου Ρωμανού στρέφεται κατά του εαυτού του, όσοι όμως την κολακεύουν ελπίζουν να καρπωθούν την υπεραξία της.