Ζέρβας Κωνσταντίνος
"Το θέμα είναι τώρα τι λες.
Καλά φάγαμε, καλά ήπιαμε.
Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ.
Μικροζημίες και μικροκέρδη συμψηφίζοντας.
Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες."
Αυτοί οι στίχοι του Μανώλη Αναγνωστάκη περιλαμβάνονται στην τελευταία ποιητική συλλογή του «Ο Στόχος», μία σειρά ποιημάτων που γράφηκαν το 1970, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Ήρθαν στο μυαλό μου στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης, όταν το σώμα αποφάσισε να τιμήσει το μεγάλο Θεσσαλονικιό ποιητή. Αν και γραμμένοι 45 χρόνια πριν, σε μία ανελεύθερη εποχή, ακούγονται και σήμερα ζωντανοί, και τόσο περιγραφικοί για την πολιτική μας πραγματικότητα.
Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω το Μανόλη Αναγνωστάκη μέσα από τη φιλία του με τον πατέρα μου. Πολιτικοί κρατούμενοι, με θανατικές μάλιστα καταδίκες και οι δυο, συναντήθηκαν στο «κολέγιο», όπως αποκαλούσαν συνθηματικά κι ειρωνικά το Γεντί Κουλέ στα χρόνια του εμφυλίου. Βίωσαν μαζί την αγριότητα της φυλακής, την αγωνία της εκτέλεσης, που από μια ευτυχή συγκυρία και οι δύο απέφυγαν (πόσοι άλλοι όμως όχι!). Διαβάζοντας ποίηση τα ατέλειωτα βράδια, όταν τα φώτα δεν έσβηναν για λόγους «ασφάλειας».
Έτσι γνώρισα αυτόν το μεγάλο Θεσσαλονικιό. Γιατρό και ιδεαλιστή, ποιητή και ρεαλιστή, συνεπή αριστερό αλλά και συχνά κριτικό απέναντι στην Αριστερά, στις εσφαλμένες επιλογές της. Ένας πολιτικοποιημένος άνθρωπος και ένας πραγματιστής διανοούμενος, που είχε την εγκράτεια και τη σοφία να επιλέξει τη σιωπή, όταν ένιωσε πως όλα όσα είχε να πει, τα είχε ήδη πει.
Σήμερα βιώνουμε μία πολιτική πραγματικότητα όπου οι αντίπαλοι δεν είναι τόσο προφανείς όσο τότε. Και τώρα όμως όπως και τότε η χώρα και οι εκπρόσωποι της φαίνεται να μην αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα των επιλογών τους. Το πολιτικό σύστημα μοιάζει να ξεχνά το τεράστιο διακύβευμα μπροστά στον μικροπολιτικό σχεδιασμό. Αναλώνεται αστόχαστα, είτε στην κινδυνολογία είτε στην άκρατη υποσχεσιολογία, απορρίπτοντας, την τόσο απαραίτητη συναίνεση. Κι έτσι, αυτή η «Ελλάδα με τα ωραία νησιά, τα ωραία γραφεία και τις ωραίες εκκλησιές», για να χρησιμοποιήσω και άλλον ένα στίχο του, ξαναγίνεται στόχος. Πεδίο πολιτικής αναταραχής και εντέλει (εύκολος) στόχος διεθνούς και εσωτερικής υπονόμευσης. Και, μεσοπέλαγα της διαδικασίας της προεδρικής εκλογής, της διαχείρισης της κρίσης, η χώρα μοιάζει με αταξίδευτο αλλά και ακυβέρνητο καράβι.
Αλλά αυτή τη φορά, κανείς δεν μπορεί να υποκριθεί ότι δεν άκουσε και δεν ήξερε για το τί συμβαίνει αλλά και για το τί έρχεται. Η κρισιμότητα της στιγμής είναι τέτοια, που κανείς δεν έχει την πολυτέλεια να στρουθοκαμηλίζει, να ζυγίζει το ιδιοτελές συμφέρον πάνω από το κοινό. Γιατί τόσο ο φανατισμός όσο και η έλλειψη συνεννόησης έχουν αποδειχτεί οδυνηρές συνταγές με ολέθρια αποτελέσματα. Και γιατί η απουσία ρεαλιστικού εθνικού στόχου, ακόμα και τώρα που τα ψέματα τελείωσαν, ήταν που έκανε (και πολύ πιθανό να ξανακάνει) την ίδια τη χώρα στόχο.
Και συγχρόνως, με ένα μονότονα επαναλαμβανόμενο τρόπο, όλοι όσοι έχουμε διαφορετικά κίνητρα βιώνουμε καθημερινά τη -δική μας- στοχοποίηση. Είναι απίστευτα πολλοί οι πρόθυμοι να μετατρέψουν όλους όσους επαγγέλλονται το αυτονόητο σε στόχους. Γιατί απλά αδυνατούν να επενδύσουν στο όραμα, να βάλουν πραγματικούς στόχους, και να τους υποστηρίξουν. Πόσες φορές δεν το βιώνει ο καθένας μας; Να παλεύει για τα κρίσιμα και προφανή την ώρα που η αδυναμία κάποιου άλλου μπορεί να τα κάνει θρύψαλα. Πόσες φορές μπορείς να επιστρέψεις στην αρχή; Πόσες να κυνηγήσεις το στόχο, ξανά και ξανά, μέχρι να νικήσεις τη συνωμοσία των πρόθυμων να κάνουν τη νύχτα μέρα, και το ψέμα αλήθεια;
Το θέμα λοιπόν είναι τώρα τί λέμε, τώρα τί κάνουμε. «Κι ὄχι αὐταπάτες προπαντός»!
*Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας είναι αντιδήμαρχος κινητοποίησης των πολιτών, νεολαίας και αθλητισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης
"Το θέμα είναι τώρα τι λες.
Καλά φάγαμε, καλά ήπιαμε.
Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ.
Μικροζημίες και μικροκέρδη συμψηφίζοντας.
Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες."
Αυτοί οι στίχοι του Μανώλη Αναγνωστάκη περιλαμβάνονται στην τελευταία ποιητική συλλογή του «Ο Στόχος», μία σειρά ποιημάτων που γράφηκαν το 1970, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Ήρθαν στο μυαλό μου στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης, όταν το σώμα αποφάσισε να τιμήσει το μεγάλο Θεσσαλονικιό ποιητή. Αν και γραμμένοι 45 χρόνια πριν, σε μία ανελεύθερη εποχή, ακούγονται και σήμερα ζωντανοί, και τόσο περιγραφικοί για την πολιτική μας πραγματικότητα.
Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω το Μανόλη Αναγνωστάκη μέσα από τη φιλία του με τον πατέρα μου. Πολιτικοί κρατούμενοι, με θανατικές μάλιστα καταδίκες και οι δυο, συναντήθηκαν στο «κολέγιο», όπως αποκαλούσαν συνθηματικά κι ειρωνικά το Γεντί Κουλέ στα χρόνια του εμφυλίου. Βίωσαν μαζί την αγριότητα της φυλακής, την αγωνία της εκτέλεσης, που από μια ευτυχή συγκυρία και οι δύο απέφυγαν (πόσοι άλλοι όμως όχι!). Διαβάζοντας ποίηση τα ατέλειωτα βράδια, όταν τα φώτα δεν έσβηναν για λόγους «ασφάλειας».
Έτσι γνώρισα αυτόν το μεγάλο Θεσσαλονικιό. Γιατρό και ιδεαλιστή, ποιητή και ρεαλιστή, συνεπή αριστερό αλλά και συχνά κριτικό απέναντι στην Αριστερά, στις εσφαλμένες επιλογές της. Ένας πολιτικοποιημένος άνθρωπος και ένας πραγματιστής διανοούμενος, που είχε την εγκράτεια και τη σοφία να επιλέξει τη σιωπή, όταν ένιωσε πως όλα όσα είχε να πει, τα είχε ήδη πει.
Σήμερα βιώνουμε μία πολιτική πραγματικότητα όπου οι αντίπαλοι δεν είναι τόσο προφανείς όσο τότε. Και τώρα όμως όπως και τότε η χώρα και οι εκπρόσωποι της φαίνεται να μην αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα των επιλογών τους. Το πολιτικό σύστημα μοιάζει να ξεχνά το τεράστιο διακύβευμα μπροστά στον μικροπολιτικό σχεδιασμό. Αναλώνεται αστόχαστα, είτε στην κινδυνολογία είτε στην άκρατη υποσχεσιολογία, απορρίπτοντας, την τόσο απαραίτητη συναίνεση. Κι έτσι, αυτή η «Ελλάδα με τα ωραία νησιά, τα ωραία γραφεία και τις ωραίες εκκλησιές», για να χρησιμοποιήσω και άλλον ένα στίχο του, ξαναγίνεται στόχος. Πεδίο πολιτικής αναταραχής και εντέλει (εύκολος) στόχος διεθνούς και εσωτερικής υπονόμευσης. Και, μεσοπέλαγα της διαδικασίας της προεδρικής εκλογής, της διαχείρισης της κρίσης, η χώρα μοιάζει με αταξίδευτο αλλά και ακυβέρνητο καράβι.
Αλλά αυτή τη φορά, κανείς δεν μπορεί να υποκριθεί ότι δεν άκουσε και δεν ήξερε για το τί συμβαίνει αλλά και για το τί έρχεται. Η κρισιμότητα της στιγμής είναι τέτοια, που κανείς δεν έχει την πολυτέλεια να στρουθοκαμηλίζει, να ζυγίζει το ιδιοτελές συμφέρον πάνω από το κοινό. Γιατί τόσο ο φανατισμός όσο και η έλλειψη συνεννόησης έχουν αποδειχτεί οδυνηρές συνταγές με ολέθρια αποτελέσματα. Και γιατί η απουσία ρεαλιστικού εθνικού στόχου, ακόμα και τώρα που τα ψέματα τελείωσαν, ήταν που έκανε (και πολύ πιθανό να ξανακάνει) την ίδια τη χώρα στόχο.
Και συγχρόνως, με ένα μονότονα επαναλαμβανόμενο τρόπο, όλοι όσοι έχουμε διαφορετικά κίνητρα βιώνουμε καθημερινά τη -δική μας- στοχοποίηση. Είναι απίστευτα πολλοί οι πρόθυμοι να μετατρέψουν όλους όσους επαγγέλλονται το αυτονόητο σε στόχους. Γιατί απλά αδυνατούν να επενδύσουν στο όραμα, να βάλουν πραγματικούς στόχους, και να τους υποστηρίξουν. Πόσες φορές δεν το βιώνει ο καθένας μας; Να παλεύει για τα κρίσιμα και προφανή την ώρα που η αδυναμία κάποιου άλλου μπορεί να τα κάνει θρύψαλα. Πόσες φορές μπορείς να επιστρέψεις στην αρχή; Πόσες να κυνηγήσεις το στόχο, ξανά και ξανά, μέχρι να νικήσεις τη συνωμοσία των πρόθυμων να κάνουν τη νύχτα μέρα, και το ψέμα αλήθεια;
Το θέμα λοιπόν είναι τώρα τί λέμε, τώρα τί κάνουμε. «Κι ὄχι αὐταπάτες προπαντός»!
*Ο Κωνσταντίνος Ζέρβας είναι αντιδήμαρχος κινητοποίησης των πολιτών, νεολαίας και αθλητισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου